Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF)
Wprowadzenie
Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia, znana jako ICF (International Classification of Functioning, Disability and Health), to narzędzie stworzone przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Jego celem jest dostarczenie wspólnego języka i ram dla opisu zdrowia oraz stanów związanych z niepełnosprawnością. ICF stanowi kompleksowy system klasyfikacji, który umożliwia ocenę i opis funkcjonowania człowieka w różnych kontekstach oraz wpływ czynników zewnętrznych na to funkcjonowanie.
Struktura ICF
ICF składa się z dwóch głównych części: Funkcjonowanie i niepełnosprawność oraz Czynniki kontekstualne.
1. Funkcjonowanie i niepełnosprawność
Ta część jest podzielona na dwie kategorie:
-
Funkcje i struktury ciała: obejmują fizjologiczne funkcje systemów ciała oraz struktury anatomiczne. Przykłady funkcji to percepcja wzrokowa, mobilność stawów, czy funkcjonowanie układu oddechowego. Struktury ciała to np. narządy, kończyny czy układy wewnętrzne.
-
Aktywności i uczestnictwo: dotyczą zdolności jednostki do wykonywania działań (aktywności) i zaangażowania w sytuacje życiowe (uczestnictwo). Aktywności obejmują takie czynności jak chodzenie, mówienie czy rozwiązywanie problemów. Uczestnictwo natomiast odnosi się do zaangażowania jednostki w społeczeństwie, np. w pracy, edukacji czy życiu towarzyskim.
2. Czynniki kontekstualne
W tej części uwzględnia się:
-
Czynniki środowiskowe: elementy zewnętrzne, które mogą wpływać na funkcjonowanie osoby. Obejmuje to infrastrukturę fizyczną (np. schody, rampy), wsparcie społeczne, politykę, technologie oraz postawy społeczne.
-
Czynniki osobowe: indywidualne cechy osoby, które mogą wpływać na jej funkcjonowanie, takie jak wiek, płeć, doświadczenia życiowe, wykształcenie czy zawód.
Zastosowanie ICF
ICF jest wszechstronnym narzędziem, które znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach. W medycynie i rehabilitacji służy do oceny i monitorowania stanu zdrowia pacjentów, planowania terapii oraz oceny skuteczności interwencji. W kontekście polityki społecznej i planowania miejskiego umożliwia tworzenie bardziej dostępnych przestrzeni i usług, które uwzględniają potrzeby osób z niepełnosprawnościami.
W edukacji ICF może być wykorzystywane do oceny potrzeb uczniów z różnymi typami niepełnosprawności i dostosowywania programów nauczania. Jest także użyteczne w badaniach naukowych, gdzie umożliwia standardyzację zbierania danych na temat niepełnosprawności i zdrowia.
Znaczenie ICF
ICF wprowadza nowe podejście do rozumienia niepełnosprawności, traktując ją jako wynik interakcji między stanem zdrowia a czynnikami kontekstualnymi, a nie tylko jako cechę jednostki. Umożliwia to holistyczne podejście do oceny funkcjonowania człowieka, które uwzględnia zarówno fizyczne, jak i społeczne aspekty życia.
Podsumowanie
ICF jest ważnym narzędziem w globalnym kontekście zdrowia i niepełnosprawności. Umożliwia zrozumienie i porównanie różnych aspektów funkcjonowania i niepełnosprawności na poziomie indywidualnym i społecznym. Dzięki swojej uniwersalności i wszechstronności stanowi fundament dla tworzenia polityk zdrowotnych i społecznych, które dążą do pełniejszego włączenia osób z niepełnosprawnościami w życie społeczne.